Argentina: Penzija za književnike
Buenos Aires se ne diči samo golemim knjižarama koje su otvorene i nakon ponoći, širokim avenijama kojima su nekada šetali slavni književnici poput Borhesa, te bizarnim neogotičkim neboderom nadahnutim Danteovom „Božanstvenom komedijom“.
Danas pisci imaju još jedan razlog da ovde žive, a to su penzije.
U sklopu programa kojemu je cilj osnažiti „kičmu društva“, kako su to tvorci zakona objasnili 2009., grad Buenos Aires daje penzije piscima koji imaju objavljena dela.
Otkako je zakon nedavno stupio na snagu, penziju je dobilo više od 80 pisaca, a najviša iznosi 900 dolara te upotpunjuje njihov slabašan penzionerski prihod.
„Program je sjajan i pruža dostojanstvo nama kojima smo čitavog života naporno stvarali književnost“, kaže jedan od penzionera, Alberto Laiseca (71), koji je napisao više od deset horor romana. Ovaj je sistem penzija odraz nastojanja da se u Argentini osnaži već vrlo snažna književna tradicija španskog govornog područja — odmah ćemo se setiti Borhesa, proslavljenog pesnika i pisca kratkih priča, ali Argentina se diči i klasicima kao što je „Facundo: civilizacija i barbarstvo“, jedno od glavnih dela latinoameričke književnosti 19. vekaa, a napisao ga je Domingo Faustino Sarmiento, koji je kasnije postao predsednik Argentine.
Argentina je iznedrila brojne istaknute književnike 20. veka, poput romanopisaca Ernesta Sabata i Roberta Arlta, a u poslednjih nekoliko godina u Buenos Airesu je književna scena ponovno živnula. Od 22 autora koje je časopis Granta nedavno odabrao kao najbolje mlade pisce koji pišu na španskom osam ih je iz Argentine.
Uslovi za ostvarivanje književničke penzije poprilično su strogi. Pisac mora imati najmanje 60 godina i biti autor najmanje pet knjiga koje su objavile poznate izdavačke kuće. Penzije mogu dobiti pisci fikcije, poezije, književnih eseja i drama. Cilj je piscima omogućiti dohodak u visini osnovne plate gradskih službenika.
„Ne bismo to nazvali penzijom, već nagradom za prepoznati književni doprinos“, kaže Graciela Araoz, pesnikinja i predsednica A rgentinskog društva pisaca. „Cilj je širiti užitak čitanja jer nas ono sprečava od pretvaranja u zombije.“
