Istarski tartufi, paški sir i dalmatinski prošek
Nekada davno, Rimljani su slavne pečurke tartufe smatrali darom koji raste, jer je Bog Jupiter munjom pogodio stablo hrasta. Budući da je Jupiter u mitološkoj istoriji poznat po svojim seksualnim aktivnostima, ovaj gurmanski dragulj se smatrao afrodizijakom, a taj epitet nosi i danas.
U Hrvatskoj, kao i u celom regionu, najpoznatiji su čuveni istarski tartufi koji su sinonim za prefinjenost, kvalitet ukusa i mirisa, hedonizam. Plodna regija severne Hrvatske, zahvaljujući blagoj klimi, brežuljcima, vijugavim putevima i rečnom području, prizvodi i izvozi velike količine tartufa koji uspevaju u zemlji, na dubini od 30 santimetara. Beli Tuber Magnatum Pico je vladar među tartufima, raste od septembra do januara, a konzumira se svež ili se struže i posipa po vreloj pasti, mesu, ribi.
Nešto južnije, na ostrvu Pag, ili kako se popularno naziva – hrvatska Ibica, uzgajaju se paške ovce koje u svojoj relativno kratkoj sezoni daju 50-60 litara mleka, od čega se polovina koristi za sirenje. Tada nastaje čuveni Paški sir, jedinstvenog ukusa, najbolje kombinovan sa dalmatinskim vinom. Koliko je kvalitetno mleko paških ovaca, govori podatak da se od šest litara dobije jedan kilogram sira, dok je za istu količinu kravljeg sira potrebno oko 12 litara mleka. Sezona pravljenja sira na Pagu traje u doba bujnog rastinja i najintenzivnije muže, svega dva meseca, kao u davna vremena kada su rimski pastiri boravili na pašnjacima Velebita.
Ista regija Hrvatske, naročito južna Dalmacija, poznata je i po proizvodnji jedinstvenog desertnog slatkog vina – prošeka. Dobija se metodom passito, što znači da se obrani grozdovi ostave na suncu nedelju dana pre fermentacije – da što više sazru i da se smanji procenat vode. Potom se dobija neponovljiv ukus, idealan kao aperitiv ili dodatak kolačima, pitama, hladnim kremovima, palačinkama.
Foto: I.L.
